Thơ NA UY - Bjørnstjerne Bjørnson

Bjørnstjerne Martinus Bjørnson (8 tháng 12 năm 1832 – 26 tháng 4 năm 1910) là nhà văn, nhà viết kịch Na Uy đoạt giải Nobel Văn học năm 1903. Bjørnstjerne Bjørnson là một trong “Bộ tứ Vĩ đại” của Na Uy, cùng với Henrik Ibsen, Jonas Lie và Alexander Kielland. Bjørnson cũng là tác giả phần lời của Quốc ca Na Uy: Ja, vi elsker dette landet (Vâng, chúng ta yêu đất nước này).

Bjørnstjerne Bjørnson là con trai lớn của một mục sư người Na Uy. Năm Bjørnson 5 tuổi, gia đình rời Kvikne đến vùng Romsdal phong cảnh đẹp ở Tây Na Uy, nơi cậu bé vào học tại trường Modle. Bjørnson làm thơ, ra báo viết tay và quan tâm đến chính trị từ rất sớm. Năm 1849 ông đến Christiana (nay là Oslo). Tại đây ông đã gặp gỡ với nhà viết kịch vĩ đại Henrik Ibsen và các nhà văn tên tuổi khác của Na Uy. Năm 1852 vào trường Đại học Christiana, nhưng năm sau ông đã ngừng đến lớp mà dấn thân vào đời sống chính trị, sân khấu và văn học của thành phố, viết phê bình sân khấu, ra tạp chí Illustreret Folkebladet - trong đó các truyện cổ tích dân gian do ông ghi chép lại lần đầu tiên được đăng tải. Năm 1856 sang dự hội nghị sinh viên tại Thụy Điển, ông kinh ngạc trước những kỉ niệm về quá khứ, các trang phục dân tộc, vũ khí, bia mộ của các vị vua Thụy Điển và nảy ra ý tưởng trở về khôi phục lịch sử đất nước mình.

Tham gia vào chiến dịch vận động thành lập và trở thành giám đốc Nhà hát Quốc gia Na Uy ở Berrgen năm 1857, Bjørnstjerne Bjørnson giữ vai trò nhà hoạt động văn hóa hàng đầu của đất nước. Trở về Oslo năm 1859, ông ra tờ nhật báo buổi chiều Aftenbladet - cơ quan ngôn luận của Đảng Tân Tự do Na Uy. Từ năm 1865 đến năm 1867 ông làm giám đốc Nhà hát Christiana.

Trước năm 1873 ông chủ yếu làm thơ, viết kịch, bài hát, truyện vừa, truyện cổ tích về đề tài lịch sử. Cuối những năm 1860 sáng tác thơ của ông đạt đến thời kì rực rỡ nhất với các tập tiêu biểu Digte og Sange (Thơ và những khúc ca, 1870), Arnljot Gelline (1870). Thơ của ông được phổ nhạc nhiều, trong đó có bài Vâng, chúng ta yêu mảnh đất này (1859) về sau trở thành Quốc ca Na Uy. Kịch của ông đề cập đến những vấn đề thời sự xã hội, dàn dựng ở nhiều nước châu Âu và Mỹ. Tác phẩm bộ ba Sigurd hung bạo (1863) kể về kẻ tiếm ngôi bí mật thời Trung Cổ, được đánh giá là vở kịch xuất sắc nhất của ông. Ngoài ra ông còn viết một số tiểu thuyết theo phong cách hiện thực chủ nghĩa (Những lá cờ bay trên thành phố và bến cảng (1884), Trên con đường của Chúa (1889). Những năm 1873-1876 nhà văn sống tại Roma. Thời gian này ông chuyên viết phê bình xã hội, tích cực bảo vệ tính độc lập chính trị và văn hóa của Na Uy. Năm 1881 ông qua Mỹ, từ năm 1893 về sống tại một trang trại ở Na Uy và thường xuyên ra nước ngoài.

Năm 1903 Bjørnstjerne Bjørnson là nhà văn đầu tiên trong khối Bắc Âu được nhận giải Nobel Văn học vì những đóng góp trong các lĩnh vực thơ, văn xuôi và kịch. Năm 1910, sau khi vở kịch cuối cùng Bao giờ nho mới trổ hoa được ấn hành, Bjørnstjerne Bjørnson qua đời ở tuổi 77.

Tác phẩm:

-Mellem slagene (Giữa các trận chiến, 1858), kịch

-Synnøve Solbakken (1857), truyện vừa

-Halte-Hulda (Hulda Thọt, 1858), kịch

-Arne (1858), kịch

-En glad gut (Anh chàng vui tính, 1860), kịch

-Kong Sverre (Vua Sverre, 1861), kịch

-Sigurd Slembe (Sigurd hung bạo, 1863), kịch

-Maria Stuart i Skotland (Maria Stuart của Scotland, 1864), kịch

-Arnljot Gelline (1870), trường ca sử thi

-En Fallit (Phá sản, 1875), kịch

-Redakteren (Người biên tập, 1875), kịch

-Kongen (Hoàng đế, 1877), kịch

-Digte og Sange (Thơ và những khúc ca, 1870), thơ

-En Hanske (Chiếc ống tay áo, 1883), kịch

-Det flager i Byen og paa Havnen (Những lá cờ bay trên thành phố và bến cảng, 1884), tiểu thuyết

-Geografi og Kjaerlighed (Tình yêu và môn địa lí, 1885), kịch

-Pa Guds Veje (Trên con đường của Chúa, 1889), tiểu thuyết

-Over Ævne. Andre Stykke (Quá sức ta, 1893-1895), kịch

-Paul Lange og Tora Parsberg (Paul Lange và Tora Parsberg, 1899), kịch

-Når den ny vin blomstrer (Rượu mới dậy hương, 1909), kịch

-Norges Vel (Quốc ca Na Uy, 1909), thơ

Một số bài thơ

QUỐC CA NA UY

1

Vâng, chúng ta yêu đất nước này

Yêu xứ sở mà từ đây

Có dải đất gồ ghề trên mặt nước

Với ngàn vạn ngôi nhà

Với tình yêu mà ta có được

Từ những người cha người mẹ của ta

Và từ những câu chuyện đêm xuất phát

Những ước mơ trên mặt đất của ta.

Và từ những câu chuyện đêm xuất phát

Những ước mơ trên mặt đất của ta.

2

Đất nước này do vua Harald thống nhất

Bằng đội quân của những anh hùng

Và nơi này vua Hakon đã hát

Những câu hát của Eyvind.

Và vua Olav đã dùng máu của mình

Vẽ hình núi non lên cây thập ác

Để rồi vua Sverre tiếp bước

Chống lại đội quân của thành Rôm*.

3

Những nông dân mài dao kiếm của mình

Cho thật sắc để đi vào trận đánh

Khi Tordenskiold tiến vào bờ biển

Đội quân với khí thế ầm ầm

Thì những người phụ nữ cũng đứng lên

Cùng với đàn ông sát cánh

Họ không khóc mà dũng cảm

Chiến đấu với giặc đến cùng!

4

Quả thật chúng ta có ít quân

Nhưng dù sao vẫn đủ

Để làm cho quân thù khiếp sợ

Bằng khí thế oai hùng

Chúng ta thà đốt cháy quê hương

Cũng còn hơn thất bại

Và lòng tôi bồi hồi nhớ lại

Những chiến công ở Fredrikshald!

5

Nhưng đến một thời nhiễu nhương

Với những điều tai họa

Và Tự do với đôi mắt xanh

Đã sinh ra khi đó.

Với Tự do thì chuyện gì cũng dễ

Dù đói khát, chiến tranh

Dù cái chết – với danh dự của mình

Tự do đã làm tất cả.

6

Rồi kẻ thù đã vứt vũ khí của mình

Và tấm khiên che mặt

Anh ta vội vàng ra gặp

Và chào đón người anh em

Không xấu hổ, chẳng ngượng ngùng

Cùng nhau đi về phương nam

Bây giờ ba anh em thống nhất

Bền vững đến muôn năm!

7

Đất nước Na Uy vinh quang

Xin cám ơn Người, Thiên Chúa!

Trong những tháng ngày gian khổ

Người đã rủ lòng thương.

Những người cha đã đấu tranh

Và những người mẹ hiền đã khổ

Nhưng nhờ ơn Thiên Chúa

Xứ sở này giờ đã bình yên.

8

Vâng, chúng ta yêu đất nước này

Yêu xứ sở mà từ đây

Có dải đất gồ ghề trên mặt nước

Với ngàn vạn ngôi nhà.

Và sẽ mãi còn như thuở ông cha

Chúng ta luôn cần chiến thắng

Và chúng ta sẽ bước vào trận đánh

Cho hòa bình trên xứ sở của ta!

 ___________________

*Đội quân của thành Rôm – đội quân của Nhà thờ Na Uy.

THIẾU NỮ TÓC VÀNG

Lời của tôi có làm em luống cuống

Cất bước chân đi về chốn xa xăm

Nhưng tôi yêu em, thiếu nữ tóc vàng

Vẻ đẹp ngời sau tấm khăn màu trắng.

Tôi yêu đôi mắt của em mơ mộng

Như trời đêm giữa đồng tuyết ánh trăng

Như giữa rừng xa lấp lánh giọt sương

Còn ẩn giấu điều gì rất thầm kín.

Tôi yêu vầng trán của em kiêu hãnh

Và rõ ràng như sao sáng trong đêm

Nhưng bên trong những ý nghĩ tâm tình

Lại kỳ diệu với bao điều bí ẩn.

Yêu mái tóc xoăn của em rất đẹp

Được dải băng buộc lại ở phía sau

Như Cupid trong câu chuyện thuở nào

Vẫn mời gọi bàn tay và ánh mắt.

Tôi yêu dáng vẻ của em quyền quí

Trong nhịp vui của bài hát cô dâu

Có ước mong của cuộc sống dài lâu

Và khao khát thẳm sâu thời tuổi trẻ.

Tôi yêu bước đi của em nhè nhẹ

Sẽ mang theo chiến thắng với vinh quang

Từ miền tự do của tuổi thanh xuân

Về xứ sở tình yêu và nghĩa vụ.

Tôi yêu bàn tay, đôi môi mời gọi

Thần tình yêu sẽ bảo vệ người yêu

Và giải thưởng quả táo sẽ được trao

Và cảnh giác với những gì xảy tới.

Tôi yêu em và thấy cần phải nói

Rằng lời tôi em đã chẳng hề nghe

Vì thiếu nữ là thế: không bao giờ

Chịu lắng nghe những gì thi sĩ nói.


GIÁ MÀ EM BIẾT ĐƯỢC ĐIỀU NÀY 

Tôi không dám cùng với em trò chuyện
Em cũng không dám đưa mắt nhìn tôi
Tôi thơ thẩn chỉ nghĩ về một chuyện
Và nhìn thấy em nơi đó vẫn ngồi
Còn ý nghĩ như con thuyền không bến
Ta không dám hỏi, không dám trả lời
Ôi, giá mà em biết được điều này!

Khi tôi thường xuyên có mặt ở đây
Em lạnh lùng với tôi và kiêu hãnh
Nhưng bây giờ tôi hiếm khi xuất hiện
Tôi thấy em vẫn đứng đấy đợi tôi
Đôi con mắt có thể giết chết người
Chỉ thoát khỏi những ai người biết tránh.
Ôi, giá mà em biết được điều này!

Nhưng em biết không, số phận đắng cay
Một bài thơ cho em tôi viết đó
Mang theo niềm vui và bay về nơi
Có em dịu dàng đứng bên cửa sổ
Tôi ra đi, để em không thấy không nghe
Trời bảo vệ em khỏi điều nghiệt ngã
Ôi, giá mà em biết được điều này!

CÔNG CHÚA

Công chúa ngồi trên chòi cao tơ tưởng
Một chàng trai đưa cây sáo thổi chơi.
“Này chàng trai, đừng thổi, hãy biến ngay!
Chàng làm cản ý nghĩ ta bay bổng
Giờ là lúc sẽ tan ánh mặt trời”. 

Công chúa ngồi trên chòi cao tơ tưởng
Chàng đi ngang không thổi sáo nữa rồi.
“Này chàng trai, sao không thổi sáo chơi
Để cho ý nghĩ của ta bay bổng
Giờ là lúc sẽ tan ánh mặt trời”. 

Công chúa ngồi trên chòi cao tơ tưởng
Và chàng trai lại đem sáo thổi chơi.
Công chúa khóc, thì thầm: “Ôi Chúa Trời
Sao nỗi buồn trong lòng con đè nặng
Giờ là lúc đã tan ánh mặt trời”. 


TÔI LỰA CHỌN THÁNG TƯ

Tôi lựa chọn tháng tư
Xua những gì xưa cũ
Cho cái mới sẽ về.
Dù ai đó không ưa
Khi thanh bình yên ả
Còn đi muốn điều chi.

Tôi lựa chọn tháng tư
Dưới mặt trời băng giá
Những cơn mưa và gió
Nụ cười và ước mơ
Ai cũng đều nói cả:
Mùa hè đã sắp về.  

Xem thêm:

http://cacnhathonobel.blogspot.com/