Thơ LA MÃ - Vergilius

Publius Vergilius Maro (15 tháng 10 năm 70 tr. CN – 21 tháng 9 năm 19 tr. CN) – nhà thơ lớn của La Mã cổ đại, người sáng tạo ra thể loại thơ sử thi, tác giả của Bucolics, Georgics, Aeneid (Bucolica, Georgica, Eneide) – những thiên sử thi ca tụng nguồn gốc huyền thoại của dân tộc La Mã.

Tiểu sử:
Publius Vergilius Maro thường được gọi ngắn gọn bằng tiếng Latin: Vergilius hoặc bằng tíếng Anh: Virgil. Người đời còn giải mã từ Maro là cách trao đổi các chữ cái của các từ: AMOR (tình yêu) và ROMA (Thành Rôma). Về cuộc đời của Virgil chủ yếu là qua những truyền thuyết. Một số ghi chép của người đời sau trong tác phẩm “Những cuộc đời song hành” và đặc biệt là qua tác phẩm “Thần khúc” nổi tiếng của Dante Alighieri.

Virgil sinh ở làng Andes, gần Mantua (miền bắc Ý). Học văn học Hy Lạp và triết học ở Milan, Napoli. Năm 19 tuổi lên Roma học môn nghệ thuật hùng biện, một môn học bắt buộc đối với những ai muốn theo đuổi con đường chính trị. Say mê trường phái triết học của Epicurus, và đặc biệt tôn sùng Lucretius nhưng sau đó chịu ảnh hưởng triết học của Platon và các nhà triết học phái khắc kỷ (Stoism). Virgil bắt đầu làm thơ bằng những bài thơ ngắn gọi là Culex, làm quen với nhiều nhà thơ nổi tiếng đương thời. Thời kỳ sau đó ông viết những thiên sử thi nổi tiếng nhất của ông. Năm 19 tr. CN Virgil đi sang Hy Lạp. Ở Hy Lạp ông gặp Augustus và quyết dịnh không quay về Ý nhưng sau đó bị bệnh, trở về đến Brundisium, ông qua đời.

Virgil đạt đến vinh quang khi còn sống. Các thời đại sau đấy được tôn sùng ông như một nhân vật huyền thoại, một nhà hiền triết, một bậc tiên tri. Từ thời cổ đại, tác phẩm của ông đã được giảng dạy ở nhà trường và đã được dịch sang tiếng Hy Lạp cổ. Người cổ đại dựng tượng và lập đền thờ. Thiên chúa giáo gọi ông là bậc tiên tri. Truyền thuyết kể rằng sứ đồ Paolus từng khóc nức nở bên mộ Virgil. Câu chuyện tình say đắm giữa Didone và Enea được khắc trên những lâu đài nổi tiếng. Những quyển sách viết về phép yêu thuật của Virgil được dịch ra tất cả các thứ tiếng châu Âu trung cổ. Cho đến tận ngày nay, phương pháp Sortes Vergilianae của Virgil vẫn được người đời sử dụng để bói toán. Ảnh hưởng của Virgil đến văn học và ngôn ngữ không thể nào kể hết. Ông là người thầy, người dẫn đường cho Dante Alighieri trong hai phần đầu của kiệt tác La Divina Commedia (Thần khúc).

Tác phẩm:
Bucolica được viết trong những năm 42 – 39 tr. CN; Georgica viết trong những năm 36 – 30 tr. CN; Eneide viết trong những năm 29 – 19 tr. CN.
Ngoài 3 thiên sử thi nói trên, Virgil còn được coi là tác giả của một số trường ca tập hợp dưới tên gọi Appendix Vergiliana (tạm dịch: Phần phụ lục của Virgil) gồm : Ciris, Moretum và Сора.

Tình yêu của Didone với Anea (IV, câu 1-22)

Niềm say mê từ lâu xâm chiếm nữ hoàng
Và đốt lên, một ngọn lửa kín thầm cháy bỏng
Tất cả gợi lên vẻ đẹp người anh hùng
Của nòi giống vinh quang, tâm hồn không yên lặng
Lời nói và gương mặt chàng không để nàng yên.
Cả mặt đất ngập tràn ánh sáng bình minh
Chiếc bóng từ bầu trời chuyển động. Nàng bối rối
Bằng những lời sau đây, nàng nói với cô em gái:
“Anne! Những giấc mơ đáng sợ quấy rấy ta
Về người đàn ông quyến rũ đang ở trong nhà
Chàng oai nghiêm, thể xác tâm hồn đều quyến rũ
Ta tin chàng xuất thân từ thánh thần bất tử.
Linh hồn kỳ là xua đi nỗi kinh hoàng
Của số phận, chàng kể về những cuộc chiến tranh.
Lòng ta đã dứt khoát, từ lâu ta đã quyết
Sẽ không còn yêu ai sau tình đầu oan nghiệt
Chồng ta đã chết, tình yêu dối lừa ta
Nếu ngọn đuốc hôn nhân quên hết hận thù
Thì vẻ yếu đuối này sẽ trở nên can đảm
Kể từ sau cái chết của người chồng bất hạnh
Chết vì lưỡi gươm khát máu của người em
Hồn ta ngã xuống bỗng được chàng nâng lên
Ta nhận ra vết lửa tình ngày trước….