Thơ BA LAN - Konstanty Gałczyński

Konstanty Ildefons Gałczyński (23 tháng 1 năm 1905 – 6 tháng 12 năm 1953) là nhà thơ Ba Lan. Một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của Ba Lan thế kỷ XX.

Tiểu sử:
Konstanty Ildefons Gałczyński sinh ở Warsaw. Học văn học và ngôn ngữ ở Đại học Warsaw. Bắt đầu in thơ từ năm 1923. Năm 1928 tham gia nhóm thơ Kwadryga. Năm 1930 ông cưới Natalia Avalov. Những năm 1939-1940 bị bắt vào trại giam của Đức, ở trong nhiều trại cải tạo trong thời chiến tranh. Sau chiến tranh ông sống ở Brusel và Paris. Năm 1946 trở về Ba Lan, ông cộng tác với các tạp chí Przekrój, Tygodnik Powszechny và trở thành một nhà thơ nổi tiếng.

Konstanty Ildefons Gałczyński là tác giả của nhiều tập thơ châm biếm và thơ trữ tình rất nổi tiếng ở Ba Lan cũng như ở nước ngoài qua bản dịch. Thơ ông thể hiện tình yêu Tổ quốc, quê hương, yêu lao động và nghệ thuật. Thơ ông giàu hình tượng, phong phú vần điệu và nhiều ý tưởng mới lạ, độc đáo. Ngoài sáng tác, ông còn là một dịch giả thơ nổi tiếng.

Ông mất ở Warszawa sau cơn nhồi máu lần thứ ba và được mai táng tại nghĩa trang quân đội.

Rất nhiều bài thơ của ông được phổ nhạc thành những bài hát nổi tiếng. Từ năm 1988 một triển lãm thơ cứ hai năm một lần mang tên ông. Từ năm 2007 Quĩ “Con ngỗng xanh” mang tên ông ra đời. Hàng chục trường học ở Ba Lan mang tên Konstanty Ildefons Gałczyński.

Tác phẩm:

* Thơ (Poezje. Warszawa: Czytelnik, 1976)
* Toàn tập tác phẩm 5 tập (Dzieła, t. 1-5, [Warsz.], 1957-60)

CHUYỆN TRÒ

- Anh yêu em như thế nào, anh hãy nói?
- Anh sẽ nói bây giờ…
- Anh nói đi.
- Anh yêu em ngày dưới mặt trời, đêm dưới nến
Yêu em khi em đội mũ, quàng khăn
Yêu em trong nhà hát, giữa ngã tư đường
Trong tím tử đinh hương, trong bạch dương, phúc bồn tử
Yêu em cả khi em đi làm, khi em ngủ
Và khi em đập quả trứng vỡ rất dễ thương
Ngay cả khi chiếc thìa nhỏ em buông.
Trong xe tắc xi, khi gần, khi xa thẳm
Và cả khi em đi bộ đến
Yêu em cả bắt đầu, cả ở cuối con đường
Khi em chải tóc bằng chiếc lược con.
Cả dưới biển, trên rừng, cả khi em khó xử
Yêu bây giờ. Yêu hôm qua, ngày mai. Cả ngày và đêm cũng thế
Và khi chim én bay về báo hiệu mùa xuân.
- Thế mùa hè anh có yêu em không?
- Cháy bừng như nắng hạ.
- Thế mùa thu mây đen khắp nơi, cây rụng lá?
- Anh yêu, ngay cả khi em đánh mất chiếc ô!
- Thế mùa đông, khi tuyết rơi bên cửa sổ trắng mờ?
- Ô! Mùa đông anh yêu em như ngọn lửa
Luôn ở trong tim em. Khi gần, khi xa cũng thế
Dù ở bên ngoài cửa sổ tuyết trắng rơi
Còn quạ đen bay dưới tuyết, giữa trời. 

Rozmowa lirycna

- Powiedz mi jak mnie kochasz.
- Powiem.
- Więc?
- Kocham cie w słońcu. I przy blasku świec.
Kocham cię w kapeluszu i w berecie.
W wielkim wietrze na szosie, i na koncercie.
W bzach i w brzozach, i w malinach, i w klonach.
I gdy śpisz. I gdy pracujesz skupiona.
I gdy jajko roztłukujesz ładnie -
nawet wtedy, gdy ci łyżka spadnie.
W taksówce. I w samochodzie. Bez wyjątku.
I na końcu ulicy. I na początku.
I gdy włosy grzebieniem rozdzielisz.
W niebezpieczeństwie. I na karuzeli.
W morzu. W górach. W kaloszach. I boso.
Dzisiaj. Wczoraj. I jutro. Dniem i nocą.
I wiosną, kiedy jaskółka przylata.
- A latem jak mnie kochasz?
- Jak treść lata.
- A jesienią, gdy chmurki i humorki?
- Nawet wtedy, gdy gubisz parasolki.
- A gdy zima posrebrzy ramy okien?
- Zimą kocham cię jak wesoły ogień.
Blisko przy twoim sercu. Koło niego.
A za oknami śnieg. Wrony na śniegu.

FARLANDIA

Anh và em mong gặp gỡ trên cầu

Để cùng nhau đi nói chuyện tình yêu

Dưới bóng cây phong, bên quầy thuốc lá.

Nhưng chuyện xảy ra như anh từng nghĩ

Quân vô chính phủ cho nổ tung cầu

Ta chẳng gặp nhau vì chuyện này sao?

Đời chật chội, khắp nơi đều khó ở

Nhưng anh biết rằng có xứ Farlandia

Bầu trời xanh, có những cành lá cọ.

Em chớ u sầu, chớ tuôn dòng lệ

Chớ lo âu rằng chúng đã phá cầu

Ở xứ sở kia mình sẽ gặp nhau.

*

Những cành cọ đung đưa

Những cành cọ đung đưa

Có--có--có.

Tất cả nơi này đầy đủ

Ta không đến đây lần nữa

Không--bao--giờ.

Chim làm tổ trên cành cọ

Chim uống nước từ lá cọ

Mi--ma--mi.

Quên hết những u buồn

Và ta nuôi giấc mơ suông

Bằng những cành lá cọ.

Những cành cọ đung đưa

Những cành cọ đung đưa

Quá nhiều lá cọ.

Chúng ta đi về xứ sở

Ngọt ngào, xa xôi, bé nhỏ

Có tên là Farlandia.

1934

 ______________

¹ Far land (tiếng Anh) — xứ sở xa xôi.

Farlandia

Myśmy mieli się spotkać na moście,
by pomówić o naszej miłości,
pod tym klonem, koło budki z papierosami;

ale, jakem przewidywał: oczywiście
most w powietrze wysadzili anarchiści,
no to gdzie się teraz spotkamy?

Wszędzie duszno i ciasno - lecz znam ja
pewien kraj pod nazwą Farlandia,
tam jest niebo śpiewające i palmy.

No, no, nie płacz, nie troskaj się. nie martw,
że tego mostu już nie ma --
my się jutro w Farlandii spotkajmy:

Palmy się kołyszą
palmy się kołyszą --
tak -- tak -- tak.

Tu wszystko zostało,
tu więcej nie wrócę --
nie -- nie -- nie.

Ptaki nad palmami,
w palmach słodkie miąższe --
mi -- ma -- mi.

Karmimy się snami,
a w snach znów najdroższe
palmy.

Palmy się kołyszą,
palmy się kołyszą --
za dużo.

To jest kraj, który jedziemy odkryć,
bardzo wiotki, bardzo słodki --
Farlandia.

TRƯỚC LĂNG LÊ-NIN

Tôi thấy ngày này hết lần này lượt khác
Không thể nào tôi quên được ngày này.
Gió trên Quảng trường Đỏ rất khắc nghiệt
Và trên Quảng trường hôm đó tuyết rơi. 

Tôi nhớ sau đó mặt trời ghé xuống
Chiếu trên Lăng, sau một ngày đẹp trời
Tôi lỗi lầm, sau nhiều năm phiêu lãng
Và cuối cùng cũng đến được nơi đây. 

Bao khúc tang chế vẫn cần được hát
Kèn hãy vang lên để tiếc thương ông
Người đã dịch chuyển trung tâm quả đất
Bằng ý chí vô sản về phía Đông.

Tôi đã thề: sẽ không bao giờ yếu đuối
Biến ngòi bút thành tia sáng tỏa hào quang
Thế kỷ mới bắt đầu. Chỉ hai lời như vậy:
LÊ-NIN.
1948

Przed mauzoleum Lenina

Ten dzień widzę znowu i znowu -
ten dzień - nigdy nie zapomnę o nim:
Wiatr surowy i rześki dął
i śnieg leżał na Placu Czerwonym.

Pamiętam, że zachodziło słońce
nad Mauzoleum, po pięknym dniu.
Grzeszny człowiek, po latach błądzeń
wreszcie dotarłem tu.

Ileż by jeszcze trzeba trąb, żałobnych nut!
Bo, że umarł, to ciągle boli -
Ten, który centrum globu przesunął na wschód
ramieniem proletariackiej woli.

Przysięgam: Już nigdy nie będę słaby,
pióro w promień przemienię i niech się promieni.
Oto nowe stulecie. A tylko dwie sylaby:
LENIN.

TÔI YÊU
Tặng Zygmunt Mycielski

Tôi yêu tiếng hót họa mi trong đêm
Trong đêm tháng năm thật khác thường
Và bầu trời đầy sao, thật hài hước
Như bản “Giao hưởng thiếu nhi” của Haydn. 

Nhưng tôi còn yêu tuyết nhiều hơn
Tuyết trên mái nhà Vác-sa-va đang ngủ
Váy em trắng và san hô trắng xóa
Nói tóm lại, là những thứ dịu dàng. 

Nhưng yêu nhất tiếng tu hú ở Praha
Mùa hè hót trên nấm mồ của mẹ
Và không xa trăng chiếu trên phố nhỏ
Nơi ngày nào từng nhìn thấy Sô-panh. 

Lubię...
Zygmuntom Mycielskiemu

Lubię słowika gwizdek
Noc, gdy majowa i fajna,
I niebo, nad tą nocą; takie śmieszne i gwiaździste
jak "Symfonia dziecięca" Haydna.

Ale berdziej lubię śnieg
śpiący na dachach Warszawy
i twoją hialą suknię, i twoje białe korale,
słowee, te wszystkie śnieżne sprawy.

Ale najbardziej lubię w Pradze pewną kukułkę,
co kuka latem nad matki mojej grobem,
a niedaleko księżyc wędruje zaułkiem,
przezktóry kiedyś szybko pędzł Szopen.

GỬI

Khi những trang giấy này sẽ úa vàng

Gió lặng ngừng, ngủ yên trên vách đá

Đứa cháu nhìn tia nắng trong mây nhỏ

Đấy là ánh mắt em đấy, em yêu thương.